[HS50]

CERRAHİ HASTALARININ AĞRI DEĞERLENDİRMESİNDE KULLANILAN ÖLÇEKLERİ TERCİH ETME DURUMLARI

Giriş: Ağrı yönetiminde hasta katılımının önemli olduğu bilinmektedir. Ancak, ağrı değerlendirmesinde kullanılan ölçeklerin seçiminde hastanın tercihi sorulmamaktadır. Bu durum yanlış bir yaklaşım olarak görülmese de, ağrı ölçeğinin seçiminde hastaya bir tercih sunulmasının ağrı değerlendirmesini kolaylaştıracağı ileri sürülmektedir. Amaç: Cerrahi hastalarının, ağrı şiddeti ve niteliği değerlendirmesinde ölçek tercihlerini belirleyerek, ölçek seçiminde hasta katılımına dikkati çekmektir. Yöntem: Araştırma, Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi cerrahi kliniklerinde yatan 621 hastada yapıldı. Veriler, anket formu ve akut ağrı değerlendirmesinde en çok kullanılan ölçekler ile toplandı. Verilerin değerlendirmesinde, frekans dağılımı, Wilcoxon Signed-Rank ve Pearson Ki kare testleri kullanıldı. Bulgular: Bu çalışmadaki hastaların %57.5’i erkekti, %36.0’ı 60 yaş ve üzerindeydi, %24.5’i okula gitmemişti, %89.9’u evliydi. Hastaların %99.5’i ağrısının “var mı”, “yok mu” diye sorularak değerlendirildiğini ve %57.5’i de ağrının “az” veya “çok” olup olmadığının da sorulduğunu bildirdi. Hastaların %83.9’u ağrı değerlendirmesinde ölçek kullanılmasının ağrılarını daha iyi anlatmalarına yardımcı olacağını, %75.4’ü kendilerini daha iyi hissettireceğini, %71.7’si araştırmacıların işine yarayacağını belirtti. Hastaların ağrı şiddeti değerlendirmesinde kendilerini en iyi anlatabileceklerine inandıkları ölçekleri seçmeleri istendiğinde; %97.4’ü Yüz İfadesi Skalasını, %88.6’sı Numaralı Skalayı, %84.1’ı Sözel Kategori Skalasını, %78.1’i Termometre Skalasını, %11.4’ü Görsel Analog Skalayı (VAS) tercih ettikleri bulundu. Çok boyutlu ağrı ölçeklerinden ise, %10.5 McGill-Melzack Uzun (MUAF) ve %60.1 McGill-Melzack Kısa Ağrı Formu, %37.8 Kısa Ağrı Envanteri tercih edildi. VAS’ın ve MUAF’ın diğer ölçeklere göre tercih edilme durumu çok düşüktü (p=.000). Hastaların ölçek tercihlerinde eğitim düzeylerinin ve yaşın önemli olduğu görüldü (p=.001). Özellikle, çok boyutlu ağrı ölçeklerinin tercihinde eğitim düzeyi önemli rol oynadı (p=.000). Sonuç: Bu çalışmada hastaların, araştırmalarda “ağrı şiddeti” ölçümünde en çok kullanılan ölçeklerden olan, VAS’ı tercih etmediği ve ağrı niteliği değerlendirmesinde ise çok boyutlu ölçeklerin seçimini daha çok sağlık çalışanlarına bıraktığı görüldü. Buna göre, ağrı ölçeklerinin kullanımında hastaların bireysel özeliklerine (yaş, eğitim) göre hastaya alternatifler sunulabileceği söylenebilir.